Тохсунньу 25 күнэ — устудьуон күнэ

Кэрэ кэм

Устудьуон сыллара — олохпут умнуллубат биир кэрэ кэмэ. Эдэр саас умнуллубат өйдөбүлү, хатыламмат түгэннэри сүрэхпитигэр өрүү хаалларар: кыһамньылаах үөрэҕи, эрэллээх доҕоттору, истиҥ тапталы… Хас биирдии киһи эдэр сааһын кэрэ кэрчигин истиҥник,   сылаастык саныыр буолуохтаах.

Устудьуоннуур кэрэ кэм туһунан Людмила Сыромятникова, Дьоруой Ф.М. Охлопков аатынан Кириэс Халдьаайы орто оскуолатын химия учуутала, бу курдук кэпсиир:

— Мин 1968 сыллаахха Майа орто оскуолатын үөрэнэн бүтэрэн баран, үс сыл Ленин аатынан сопхуос Чүүйэ учаастагын Саһарҕа ыччат ферматыгар дояркалаабытым. Оччотооҕу кэмҥэ «Оскуола-производство-үрдүк үөрэх» диэн девиз баар этэ. Ол кэнниттэн бэлэмнэнии кууруҺугар үөрэнэн баран, 1971 сыллаахха түөрт экзамены ситиһиилээхтик туттаран, улахан куонкуруҺу ааһан СГУ биолого-географическай факультет биология салаатыгар үөрэнэ киирбитим. Саҥа 1 курска киирбит оҕолору Чурапчы оройуонугар Эрилик Эристиин аатынан сопхуоска, Дириҥҥэ күһүҥҥү практикаҕа ыыпппыттара. Оччолорго суол куһаҕан буолан ДТ -74 гусеницалаах тыраахтарынан Дириҥинэн Хадаарга, Хайахсыкка үрэх баһыгар илдьибиттэрэ. Онно оттонор сири барытын уу ылбыт сиригэр окко үлэлээбиппит. Үлэлииргэ наһаа ыарахан, кытаанах усулуобуйа этэ. Наар ардах түһэр этэ. Балаҕан ыйын почти толору сылдьыбыппыт. Онтон дьэ практикабыт бүтэн үөрэнэр сирбитигэр куоракка кэлэн, уопсайга киирэн, үөрэнэн барбыппыт. 13 корпуска 122 хоско түбэстибит, 6 кыыс буолан олордубут, ол быыһыгар «зайчиктаахпыт». Кыараҕас баҕайы ороҥҥо сорохпут иккилии буолан сытабыт. Хоспутугар дежурстволыыр этибит уочаратынан. Дежурнай киһи ас астыыр, хос хомуйар эбээҺинэстээҕэ. Хоспутугар иһит-хомуос, плитка атыыласпыппыт. Онон хоско астанан аһыыбыт. Өссө «Серенада» диэн радиолалаахпыт. Валерий Ободзинский, ВИАлар “Песняры”,  “Самоцветы” ырыаларын сөбүлээн пластинкатын истэбит, үҥкүүлүүбүт, вальстыыбыт. Саха мелодистарыттан Аркадий Алексеев, Виталий Андросов ырыаларын сөбүлээн ыллыыбыт. Тас дойду ырыаһыттарын ансаанбылларыттан “Битлз”, “Абба”, Демис Руссос ырыаларын истэрбитин сөбүлүүрбүт. 121 хоско олорор улахан курс уолаттарын кытта  табаарыстаһан элбэх мероприятиялары ыытарбыт. Хоспут кыргыттара бары наһаа эйэлээх, хаһан да кыыһырсыбаппыт. Үөрэххэ, сынньалаҥҥа барытыгар бииргэ сылдьабыт. Хоспутун куруутун хомуйан, ыраас , аккуратнай гына тутарбыт. Сэргэлээххэ студеннар ыккардыларыгар хос ырааһын күрэҕэр наар бастыыр  этибит. Хоспутунан биир ый аһыырбытыгар стипендиябытыттан 25 солкуобайы  кыттыһар этибит. Стипендиябыт барыта 68 солкуобай быһылааҕа. Бу харчыбытыттан ордорон өссө бырааһынньыктарга миэтэрэнэн таҥас атыылаһан былааччыйа тиктэр этибит. Дьоммут тоҥ ас посылка ыыталлара. Олору  түннүк икки хос арааматын икки ардыгар угабыт, сороҕун сеткаҕа уган түннүк таһыгар ыйыыбыт. Муоматтан сылдьар кыыспытыгар эмис таба этэ кэлэр посылканан. Чурапчыттан убаһа, ынах этэ , Бүлүүттэн наһаа минньигэс моонньоҕон барыанньата кэлэр. Киэһэ аайы утуйуохпут иннинэ биир паачка сырогу уонна кефиры улахан миискэҕэ күөрчэх курдук ытыйан, миискэбитин остуол ортотугар ууран баран төгүрүйэ  олорон сиирбит. Наһаа минньигэс, хоп-хойуу буолара. Сороҕор Саха тыйаатырын артыыстарын испиктээкиллэригэр, гостуруоллуу Самоцветы ВИА кэлэр, Тувалар цирковой артыыстарын кэнсиэригэр сылдьабыт. Хоһунан бары бииргэ киинэҕэ барабыт. Субуота аайы эбэтэр өрөбүллэргэ баанньыкка сылдьабыт. Уопсайбытыгар ванна игин суох быһыылааҕа. Үөрэхпитигэр наһаа кыһанан биир да лекцияны көтүппэккэ сылдьабыт. Экзамен кэмигэр библиотекаларга олорон бэлэмнэнэбит. Пушкин аатынан библиотекаҕа эбэтэр ЯГУ библиотекатыгар.  Биһиги үөрэнэр факультеппыт наар СГУ Факультеттарын икки ардыгар ыытыллар социолистическай күрэххэ бастаан,  көһө сылдьар Кыһыл знамяны ылар этэ. Ол күрэх үөрэх, спорт, художественнай самодеятельность уонна да атын көрүҥнэрин хабара.

Үөрэтэр преподавательлэрбит бары киэҥ билиилээх, наһаа үчүгэй майгылаах, ирдэбиллээх дьон этилэр. Химияҕа легендарнай преподаватель Осогосток Н. Н., зоологияҕа наһаа юмордаах Винокуров Владимир Николаевич, лесовведенияҕа Тимофеев Петр Алексеевич, низшие растения Рыкова Юлия Вениаминовна үөрэппиттэрэ. Физколлоиднай химияҕа Мордосова Ольга Николаевна о.д.а үөрэппиттэрэ.

1 уонна 2 курска от ыйыгар полевой практикаҕа сылдьарбыт. Палатканан хонон, олорон, арааһынай хонуулары, күөллэри, уу  үүнээйилэрин, үөнү-көйүүрү үөрэтэбит, хомуйабыт. Көтөрдөр, чыычаахтар көрүҥнэрин,быһыыларын кэтээн көрөрбүт. 3 куурустан ыла дипломнай үлэбитигэр материал хомуйан бэлэмнэнэн барарбыт. Педагогическай практикабытын факультеппыт шефтэһэр оскуолаларыгар барарбыт. 4 курска сылдьан биһиги 5 кыыс буолан Сунтаар улууһун Элгээйи оскуолатыгар баар аан дойдуга биллибит краеведческэй музей базатыгар педпрактикабытын ааспыппыт. Оччолорго музейы тэрийэн оҥорбут Андреев Борис Николаевич Элгээйи орто оскуолатыгар биология учууталынан үлэлиирэ. Кини биһиги практикабытын салайан ыыппыта.

Факультет деканынан биологическай билим кандидата, доцент

Мординова Муза Николаевна, Саха народнай суруйааччыта Н.Е.Мординов -Амма Аччыгыйа кыыһа этэ. Муза Николаевна «Рост и развитие разных сортов укропа в условиях Якутского ботанического сада” диэн темаҕа дипломнай үлэм салайааччыта этэ.

Ол курдук 1971-1976 сс. СГУ биолого-географическай факультет “Биология” салаатыгар үөрэнэн 1976 сыллаахха бүтэрбитим.

1976-1977 үөрэх сылыттан 2024-2025 үөрэх сылыгар САССР үөрэх министиэристибэтин направлениятынан биир оскуолаҕа үлэлии сылдьабын. Министиэристибэ бирикээһин Охлопкова Александра Федоровна, Дьоруой Ф. М. Охлопков балта таһааттарбыта уонна кини илии баттаабыта. Оччолорго Александра Федоровна Саха Өрөспүүбүлүкэтин үөрэх министрин солбуйааччытынан олорор этэ.

Санатан этэр буоллахха, Людмила Романовна олунньу ыйга 75 сааһын туолар.

Айгылаана