Унньукттаах уһун кыһыммыт бүтэн, сандал сааспыт кэлэн, халлааммыт сылыйан киһи барыта эдэрдиин- кырдьаҕастыын таһырдьаттан киириэн баҕарбат буолла. Көр эрэ, биһиги Сахабыт сирин сааһа хайдах курдук үчүгэйин, сырдыгын, күнүн уота сылааһын. Саас кэлбит биир бэлиэтэ — Дьокуускай куорат түөлбэлэрин аайы, күөллэргэ астарыллыбыт катоктарга оҕо-аймах уонна эдэр ыччат тобус толору. «Прокат коньков» диэн суруктаах вагончиктарга куруук уочарат. Кып-кыра детсад саастаах да оҕолор хаҥкынан хатааһылыырга үөрэнэн, мууска халтарыйаллар, охто-охто сүүрэллэр. Маны көрөн туран, мин эмиэ санаан кэллим оҕо сылдьан хайдах хоккей оонньуурбутун…
Мэҥэ-Алдан, ааспыт үйэ 70-нус сыллара. Хаандыгаҕа «Орбита» диэн телестанция туруораннар, биһиги дэриэбинэбитигэр ыаллар үрдүк (15-20 м) антенна туруорунан телевизор көрөр буоллулар. Ол саҕана компьютер диэн суох, суотабай телефон да, интернет да диэн тыллары билбэппит даҕаны. Телевизор киэһээ аҕыйах чаас биир программаны көрдөрөр. Онтон арай кыһыары-күһүн хоккей көстөр үһү диэ иһиттибит, СССР уонна Канада оонньууллар диэн буолла. Оскуолабытыгар уолаттар ол туһунан элбэхтэ кэпсэтэр буоллубут. Уонна түүн туран ол хоккейбытын көрөбүт. Сорох күн телевизорбыт олох мөлтөхтүк көстөр, туман быыһынан хоккеистар омоонноро барыгыраллар. Ол оннугар комментарийа наһаа үчүгэй, хоккейы сэҥээрбэт да киһи истэ олоруох курдук. Буолумуна, аатырбыт Николай Озеров комментатордыыр буоллаҕа дии. Дьэ ити СССР — Канада хоккейга көрсүһүүлэрин сериятын кэнниттэн хоккейынан умсугуйуу саҕаланна эбээт. Бастаан мууһу чигди курдук күрдьэн баран хаатыҥканан сүүрэн оонньуур этибит. Онтон арай эһиилги күһүнүгэр хойукка диэри хаар түспэтэ, күөллэр муустара килэрийэ тоҥон киһини уйар буоллулар. Биһиги дьэ Марала диэн күөлгэ хоккейдыы киирдибит. Килэгир муус. Халтарыйа-халтарыйа хаатыҥканан сүүрэбит. Арай Рома Ефимов хаатыҥкатыгар хаҥкы эринэн кэлбит эбит. Уонна доҕоор, барыбытыттан хаҥкынан эрийэ-буруйа сүүрэн куота сылдьар, ким да кинини сиппэт. Убайын Снегурочка диэн хаатыҥкаҕа эриллэр хаҥкыта үһү. Дьэ онтон ыла хаҥкы диэн саҕаламмат дуо. Бары оннук хаҥкы булуннубут, элбэх ыалга оннук хаҥкылар бааллар эбит. Ол аата убайдарбыт-эдьиийдэрбит 60-с сылларга хаҥкылыыр буоллахтара дуу. Дьэ ити кэмтэн ыла Мэҥэ-Алдаҥҥа хоккейдааһын, хаҥкылааһын саҕаламмыта.
Күһүҥҥүттэн муус турдар эрэ каток күрдьүбүтүнэн барар этибит. Уулуссаларынан арахсан тус-туспа катоктанабыт. Кыһыннары, ханнык да тымныыларга, уот оттон иттэ-иттэ, оонньуубут. Иэдэстэрин, тарбахтарын кыратык үлүппэтэх оҕо диэн оччолорго суох буолара. Ол курдук умсугуйан туран оонньуур этибит. Сэбиэскэй Сойуус, Канада, Чехословакия хамаандаларын оонньооччуларын ааттарын ааҕа билэр этибит. Бары Якушев, Мальцев, Бобби Халл, Фил Эспозито, Иван Глинка уонна да атын аатырбыт оонньооччулар диэн буоларбыт. Саас аайы Молодежнай уонна Коммуна уулуссалар оҕолорун кытта биһиги — Мир уулусса уонна СМУ уолаттара хамаандаларынан күрэхтэһэрбит. Биирдэ кинилэргэ олус да кыһыылаахтык кыайтаран турарбытын Колодезников Коля куруук миэхэ билиҥҥэ дылы өйдөтөр. Хоккейнай вороталары илиминэн бүрүйэн бэйэбит оҥосторбут. Сайын аайы клюшка курдук токурдаах хатыҥнары көрдүүр этибит. Аан бастаан хоккейнай форманы Рома Степанов тиктэрэн кэлбитэ. Сеня Колодезников наар воротаҕа турар буолан, шайба түһэрэ ыарыыта да бэрт буолуо дии, вратарь амунициятын оҥостубута — эргэ телогрейкаттан щитоктары, вратарь ловушкатын уонна борубулуохаттан өрөн вратарь мааскатын. Бу эттэххэ, дьиҥнээх шайба диэн хантан көстүөй, арааһы барытын шайба оҥосторбут. Колодезников Илья өйдүүрүнэн, бастаан массыына уруулун муоһун шайба оҥостор үһүбүт.
Ити курдук 70-с сыллар иккис аҥаардарыгар биһиги Мэҥэ-Алдаммытыгар хоккей оонньооһуна, хаҥкынан хатааһылааһын олус диэн сайдыбыта. Күһүн муус киһини уйар буола тоҥнор эрэ бары бэрт көхтөөхтүк катокпутун күрдьэрбит, ыраас муус тахсыар диэри миинньиктиирбит. Каникул бириэмэтигэр сарсыардаттан киэһээҥҥэ диэри хаҥкылыыр, оонньуур этибит. Оскуоланы бүтэрэрбит сааһыгар дэриэбинэбитигэр, мин өйдүүрбүнэн, 4 каток күрдьүллүбүтэ. Ити сылларга оскуола оҕото барыта кэриэтэ, кыргыттардыын-уолаттардыын хаҥкынан хатааһылыы үөрэммиттэрэ. Ити хоккей оонньуур оҕолор бары аны сайынын футбол оонньуур этибит. Быыс булларбыт эрэ, бары совхоз оҕуруотугар үлэлиир буоламмыт, киэһээ да буоллун күн боругуруор диэри футболлуур этибит. Ол саҕана мээчик диэн олус сэдэх, олус харыстыырбытын, абырахтыырбытын өйдүүбүн.
Ол оҕо сылдьан хоккей, футбол оонньуурбут, инники олохпутугар элбэхтик туһалаабыт буолуохтаах. Үгүстэр, баттахтара да маҥхайдар, спортка интэриэстэрин билигин даҕаны сүтэрэ иликтэр. Ол курдук, көҥүл тустууга улахан түһүлгэлэргэ ситиһиилээхтик тустубут Михаил Протопопов оҕо сылдьан хоккей, футбол оонньообутум, базовай функциональнай подготовка буолан олус туһалаабыта диир этэ. Коммунар Колодезников билигин даҕаны остуол тенниһыгар , Илья Колодезников бильярдка ветераннар күрэхтэһиилэригэр куруук кытталлар. Василий Егоров ох саанан ытыыга республика таһымыгар биир биллэр тренериэан буолар, бэйэтэ да күрэхтэһиилэргэ кыттар. Прокопий Андросов ХИФУ (СГУ) студеннарын боксаҕа, спорт араас көрүҥнэригэр дьарыктыыр. Манна аҕыннахха, Дьокуускай куоракка 2000 сыллар саҕаланыыларыгар биир да хаҥкылыыр каток астарыллыбат этэ. 20-чэ сыллааҕыта кини Таалай күөлгэ аан бастаан каток ыраастатан, хаҥкы прокаттыыр пуун аһан, куоракка маассабай хаҥкылааһыны сөргүппүтэ диэн эттэххэ, наһаа сыыспаппыт буолуо.
Мэҥэ-Алдаҥҥа ити ахтыбыт кэмнэрбиттэн ыла сылын аайы хаҥкылыыр катоктар оҥоһуллар, хоккей оонньуур буолбуттара. Сыллата аайы кэриэтэ, оскуола оҕолоро ветераннары (биһигини), куоракка үөрэнэр студеннары кытта көрсөр, араас таһымнаах хоккейнай күрэхтэһиилэр ыытыллаллара. 2017 с. Мэҥэ-Алдан хоккеистарын хамаандата Дьокуускайга тиийэн республиканскай турнирга кыттыбыта, «Эллэй Боотур» муус дыбарыаска араас хамаандалары кытта оонньообута. Кэнники сылларга Мэҥэ-Алдаҥҥа хоккейнай корт тутуллубута, уу куттаран каток оҥорор буолбуттара да, мин истэрбинэн, соччо хоккейдаабат буолбут курдуктар. Чэ, ол өйдөнөр, олох тэтимэ-сайдыыта бу сыллар тухары уларыйдаҕа, интернет, компьютер, социальнай ситим уонна да атын технологиялар үйэлэрэ кэллэҕэ дии.
Виктор Николаев, Мэҥэ-Алдан орто оскуолатын 1978 с. выпускнига