Үгэс быһыытынан, сылын аайы атырдьах ыйын 10 күнүгэр Физкультурник күнэ бэлиэтэнэр. Бүгүҥҥү хаһыаппыт ыалдьыта – Петр Андросов оҕунан ытыыга Россия спордун маастара, Саха Республикатын турнирдарын хас да төгүллээх кыайыылааҕа уонна призера.
Кылгастык бэйэҥ тускунан билиһиннэриэҥ дуо? Дьиэ кэргэнин, идэҥ, үлэҥ туһунан.
Аатым Андросов Петр Семенович диэн. Бииргэ төрөөбүттэр төрдүөбүт. Икки уол, икки кыыс. Мин улаханнара буолабын. 1978 сыллаахха сэтинньи ыйга Мэҥэ Алдаҥҥа Людмила Петровна уонна Семён Прокопьевич Андросовтар дьиэ кэргэнигэр бастакы оҕонон төреебүтүм. Оҕо сааһым онно ааспыта. Сайыҥҥы каникулбут үлэ уонна сынньалаҥ оҕо лааҕырыгар ааһара. 1995 сыллаахха Мэнэ Алдан орто оскуолатын бүтэрэн Томскайдааҕы радиоэлектроника университетыгар үрдүк үөрэххэ киирбитим. 2000 сылга бүтэрэн баран, Дьокуускай куоракка «Сахателеком» сибээс тэрилтэтигэр инженерынан үлэлии киирбитим. 18 сыл үлэлээн баран, 2018 с. Хаандыгага «Алроса» култуура уонна спорт киинин директорынан ананан кэлбитим. 3 уол оҕолордоохпун. Икки уол улахаттар, кыра уол 6-с кылааһы бүтэрдэ.
Оҕо сылдьан спорт ханнык көрүҥүнэн дьарыктаммыккыный?
Оҕо сылдьан 4-с кылаастан тустууга Ариас Алексеевич Павловка дьарыктаммытым. 9-с кылааска Амматааҕы оҕо спортивнай оскуолатыгар Михаил Степанович Скрябиҥҥа баран эрчиллэ, үөрэнэ сылдьыбытым. Быраатым Михаил орто кылаастарга эмиэ онно үөрэммитэ. Самбоҕа Россия спордун маастара, хапсаҕайга Саха сирин спордун маастара. Бэйэм оройуоҥҥа, өрөспүүбүлүкэ иһинэн син кыахтаахтык тустар этим. 11-с кылааска тустуубун тохтотон, боксанан, кик-боксинынан иккис курска дылы үлүһүйэн ылбытым. Онтон куоракка үлэлии сылдьан биир дойдулаахпар Захаров Александр Александровичка устудьуон мадьынылары кытта тимиринэн дьарыктанар этим.
Оҕунан ыытыынан хаһааҥҥыттан дьарыктанаҕын? Ситиһиилэриҥ?
Ох саа көрүҥэр 2009-с сыл бүтүүтэ, 2010 сыллаахха бииргэ үлэлиир доҕорбуттан истэн кэлбитим. Классическай (олимпийскай) оҕунан Олесов Борис Борисович өҥөтүнэн дьарыкпын саҕалаабытым. Бастакы сүрэхтэниим Майаҕа 2010 с. муус устар ыйга республиканскай турнирга буолбута . Ол сыл күһүнүгэр Бэрдьигэстээххэ маастар нуорматыгар кандидаты толорбутум. Сайыҥҥы уоппускабын Аллараа Бэстээххэ сбордарга атаарар этим. Белоруссияҕа Брест герой куоракка иккитэ сборга сылдьытым. Россия куораттарынан Чемпионаты, Кубогы кэрийэн күрэхтэспитим. Онтон 2014 сыллаахха Алдан куоракка сбору ааһан, Дьокуускайга буолбут Кубок России күрэхтэһиитигэр Россия маастарын нуорматын толорбутум.
Оҕунан ытыыга ситиһиилэрим манныктар:
2016 с. Саха Республикатын чемпионата (классическай ох) — 2 миэстэ;
2017 с. Саха Республикатын чемпионата (төрүт ох) — 2 миэстэ;
2017 с. ХХ-с Манчаары оонньууларын рекордсмена (Үөһээ Бүлүү);
2018 с. Олоҥхо Ыһыаҕын кыайыылааҕа (Алдан);
2021 с. Саха Республикатын чемпионата (төрүт ох) — Чемпион;
2021 с. «Хоро Бэргэн» республикатааҕы турнир кыайыылааҕа (Дьокускай к.).
2021 с. сэрии бэтэрээнэ, В.И. Ленин аатынан колхуоз бэрэссэдээтэлэ Н.Н. Москвитин кэриэһигэр республикатааҕы турнир муҥутуур кыайыылааҕа (Хамаҕатта, Нам);
2022 с. Саха Республикатын чемпионата (төрүт ох) — 2 миэстэ;
2022 с. Саха Республикатын чемпионата — Томпо оройуонун хамаандата Чемпион буолар;
2022 с. Олоҥхо Ыһыаҕа — 3 миэтэ (Үөһээ Бүлүү);
2023 с. Саха Республикатын чемпионата (төрүт ох) — 2 миэстэ;
2023 с. Саха Республикатын чемпионата (сыала суох классическай ох) — 3 миэстэ;
2024 с. Саха Республикатын чемпионата (төрүт ох) — 1 миэстэ.
Оҕунан ыытыынан дьон маассабайдык дьарыктанан эрэр. Кулуупкут туһунан сырдатан кэпсиэн дуо?
Биһиги ох саанан дьарыктанар кулууппут «Дархан» диэн. 2019 с. оҕолору эрчийэн саҕалаабытым. Онтон 2021 с. улахан дьону боруобалаан дьарыктыырга санаммытым. Колодезникова Светлана Михайловна, Мондоева Анна Павловна бастаан дьарыкка кэлбиттэрэ. Онтон сыыйа эбиллэн испиттэрэ. Билиҥҥи туругунан 30-ча киһи дьарыктанар. Кулууппут сүрүннээн Томпо оройуонун хамаандата буолар. Ударнигы, Мэҥэ Алданы, Хаандыганы хабан дьарыктанабыт. Холобура, Хаандыгаҕа расписание быьыытынан нэдиэлэҕэ үстэ-түөртэ дьарыктанабыт. Мэҥэ Алдаҥҥа Василий Прокопьевич Егоров өҥөтүнэн дьарыктаналлар. Күрэхтэһиилэргэ кыттыыны ылабыт. Бэйэбит испитигэр турнирдары тэрийэбит. Сыл ахсын дьарыктанар дьон эбиллэн иһэр. Боруобалаан да көрөөччүлэр кэлэллэр. Сорохтор сөбүлээн, ылларан, ох саа эйгэтигэр хаалаллар. Уопсайынан, оройуон үрдүнэн билигин оҕолуун ааҕан 75-80 киһи дьарыктанар буолла. Кириэс Халдьаайыга элбээн эрэллэр, Сайдыыга, Кэскилгэ, Дьабарыкы-Хайаҕа оҕунан дьарыктанар дьон бааллар.
Оҕунан ытыынан дьарыктанар иитииллээччилэрин кимнээҕий? Ханнык күрэхтэһиилэргэ ситиһиилээхтик кытыннылар?
Оҕунан ытыынан дьарыктаабыт оҕолорбуттан биирдэстэрэ Дарбасова Дженнифер буолар. Миэхэ саҕалаабыта, онтон Мэҥэ Алдаҥҥа көһөн, Егоров Василий Прокопьевичка дьарыктаммыта. Кини төрүт оҕунан ытыыга оҕолорго уонна улахан дьоҥҥо республика хас да төгүллээх чемпионката, призера. Россия Федерациятын төрүт оҕунан чемпионатын уонна кубогын улахан дьоҥҥо кыайыылааҕа. Спорт маастарыгар кандидат.
Мондоева Аня — төрүт оҕунан ытыыга оҕолорго республика чемпионката уонна призера. 1-кы спортивнай разрядтаах. Билигин Дьокуускай куорат 4№-дээх оҕо спортивнай оскуолатыгар Олесов Борис Борисовичка классическай оҕунан ытыыга дьарыктанар.
Елизаров Саша — оройуон кыайыылааҕа, республика турнирдарын кыттыылааҕа. Дьокуускай куоракка үөрэҕин быыһыгар, ох саанан дьону аралдьытар эйгэҕэ үлэлиир.
Захаров Адам — төрүт оҕунан ытыыга оҕолорго республикатааҕы күрэх кыайыылааҕа уонна призера.
Четинер Ширин — төрүт оҕунан ытыыга оҕолорго республикатааҕы күрэхтэр призера.
Улахан дьоҥҥо:
Колодезникова Светлана — 2022 с. Саха Республикатын чемпионката, Федерация Кубогын кыайыылааҕа. 2023 с. Саха Республикатын чемпионатын уонна турнирдарын призера. Саха сирин спорт маастарын кандидата.
Мондоева Анна — Саха Республикатын чемпионатын уонна турнирдарын кыайыылааҕа уонна призера. 1-кы спортивнай разрядтаах.
Росугбу Лилия — 2023 с. Саха Республикатын муҥутуур кыайыылааҕа (Бороҕон). 2-с спортивнай разрядтаах.
Авеева Наталья — 2023 с. республиканскай турнирга 3 миэстэлээх (Майа).
Протопопова Анастасия — 2023 с. Томпо оройуонун баһылыгын Кубогун республикатааҕы турнирга 2-с миэстэлээх. «Байанай бэлэ5э» республикатааҕы турнир 2-с миэстэ (Дьокуускай к.). Саха Республикатын маастар нуорматыгар кандидат.
Эверстова Валентина — 2023 с. «Байанай бэлэҕэ» республикатааҕы турнир 1-с миэстэ «кус» көрүҥҥэ (Дьокуускай к.). Федерация Кубога республикатааҕы турнир мунутуур кыайыылааҕа (Бүлүү), Таатта-Томпо хамаандаларын күөн көрсүүтүгэр — 1 миэстэ, муҥутуур кыайыылааҕа (Ытык-Күөл), Мэҥэ Ханаласка ыытыллыбыт республикатааҕы турнир муҥутуур кыайыылааҕа (Хара нэһилиэгэ).
Мярин Христофор — Таатта Томпо хамаандаларын күөн көрсүүтүгэр «куобах» көрүҥүн кыайыылааҕа, 16 куобахтан 15 табан.
Василий Прокопьевич Егоров иитиллээччилэрэ — Александр Юмшанов, Саха Республикатын Кубогын кыайыылааҕа, Саха сирин спордун маастара, Егор Саввин Саха Республикатын турнирдарын кыттыылааҕа, призера, Саха сирин спордун маастарыгар кандидат, Мария Сыромятникова — Олонхо ыһыаҕын кыайыылааҕа, кэргэннии Антонина уонна Алексей Бурцевтар (Ударник) — республикатааҕы турнирдарын призердара, Алексей — Олонхо ыһыаҕын призера, Юрий Комиссаров – республикатааҕы турнирдарын призера, 1-кы спортивнай разрядтаах, Виктория Рудых, Айталина Гуринова, Мария Попова, Мария Чирикова — республика турнирдарын призердара, 1-кы спортивнай разрядтаахтар.
Бу успуорт көрүҥэр ханнык хаачыстыба ордук баһылыырый?
Оҕунан ытыыга саамай сүрүн хаачыстыба бэйэҕэр эрэллээх буолуоххун наада. Сымнаҕас майгылаах, кытаанах санаалаах, мындыр өйдөөх, сүрэхтээх киһи буоларгын ирдиир. Бу бэйэ бэйэни кыайыы күрэҕэ.
Олоххо девиһыҥ?
«Бэйэн суолгун ыксаабакка тутус, санаабыккын оҥор” диэн девиһы тутуһабын.
Лена Слепцова